Trước đây trong tự nhiên, ốc bươu đen thường được bắt gặp ở các vùng ao hồ nước ngọt, đồng ruộng; tuy nhiên do khai thác quá mức cũng như do bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) nên lượng ốc bươu đen trong tự nhiên hiện nay không còn nhiều và thay vào đó là những mô hình nuôi ốc bươu đen thương phẩm và cho sinh sản nhân tạo con giống.Tại Phú Yên, mặc dù đã có một số hộ nuôi tại huyện Tuy An, huyện Phú Hòa, huyện Tây Hòa bước đầu thành công trong việc nuôi thương phẩm cũng như cho sinh sản nhân tạo ốc bươu đen, tuy nhiên thực tế cho thấy vẫn còn nhiều hộ nuôi ốc chưa đạt, dẫn đến hạch toán kinh tế thua lỗ. Để giúp bà con nông dân có thêm kiến thức cơ bản về nuôi ốc bươu đen đạt hiệu quả, góp phần tăng thu nhập, bài viết này giới thiệu một số nội dung về kỹ thuật nuôi ốc bươu đen (ốc nhồi) thương phẩm, cụ thể như sau:1. Chuẩn bị ao, bể nuôi- Nguồn nước ngọt: Phải sạch, không bị ảnh hưởng bởi thuốc BVTV, chất thải nông nghiệp, công nghiệp…
- Trước khi thả nuôi cần chuẩn bị kỹ ao, bể nuôi: + Nạo vét, vệ sinh sạch sẽ để loại bỏ các địch hại như cá chép, cá lóc, chất thải của vụ nuôi trước… rải vôi bột với liều lượng 7-10 kg/100 m2 để trung hòa pH (pH đảm bảo từ 7-8), phát quang bờ ao, dọn dẹp sạch cỏ rác để tránh chuột làm tổ quanh ao, bể. + Ngoài ra cần trồng thêm bông súng, rau muống, các loại rong hoặc thả bèo để vừa làm chổ ẩn nấp vừa cung cấp thức ăn tự nhiên cho ốc.
Ảnh: Bể nuôi thả bèo tạo thức ăn tự nhiên.
+ Mực nước nuôi: Đối với nuôi trong bể, mực nước khoảng 0,4 - 0,6 m; đối với nuôi trong ao, mực nước khoảng 0,8 -1,2 m. Đặc tính của ốc thường phân bố không đều, chúng thường tập trung ở một số khu vực nhất định, do đó trong ao nên tạo ra địa hình nông sâu khác nhau để đa dạng môi trường sống cho ốc.- Nhiệt độ thích hợp để ốc sinh trưởng và phát triển tốt là từ 26-32oC. Nếu gặp thời tiết nóng hơn hoặc lạnh hơn ốc sẽ dừng đi kiếm ăn và lui vào trú ẩn. Vào mùa đông, nếu gặp thời tiết lạnh dưới 10oC thì khả năng ốc sẽ bị chết nhiều. Vì vậy, cần có các biện pháp khắc phục khi nuôi ốc vào thời điểm này, nên trồng vào ao nuôi cây bèo tây để giúp ao nuôi được ấm áp vào mùa đông, ốc cũng có nơi để trú ẩn. Đối với mùa hè nhiệt độ cao cần che lưới lan hạn chế ánh nắng cho ốc.2. Chọn giống và thả giống ốc
a. Chọn giống
- Chọn giống là khâu rất quan trọng để đảm bảo ốc sinh trưởng và phát triển tốt. Ốc giống được chọn cần phải là những con khỏe mạnh, có chất lượng tốt. Phần vỏ ốc không được sứt mẻ, phần đỉnh vỏ ốc có màu tươi sáng. Kích thước ốc giống trong khoảng 0,4-0,6g/con (ốc khoảng 2 tuần tuổi, cỡ hạt đậu xanh).
Ảnh: Ốc bươu đen giống.b. Thả giống- Con giống sau khi được vận chuyển về nên để 5-10 phút cho ốc ổn định và quen với môi trường mới. Sau đó dùng vật thể lá chuối hoặc nắp xốp làm giá thể thả giống. Đặt lá chuối hoặc nắp xốp trên mặt nước ao hồ, bể… sau đó thả đều ốc lên bề mặt của lá chuối hoặc nắp xốp (chú ý không để giá thể bị chìm), thả giống vào lúc thời tiết mát hoặc phải che mát trước khi thả giống.- Mật độ thả trung bình từ 80-100 con/m2, tùy vào điều kiện thực tế có thể tăng mật độ lên 200 -300 con/m2.- Thời vụ thả giống thích hợp từ tháng 3 đến tháng 5 dương lịch hàng năm. 3. Thức ăn và cách cho ăn- Thức ăn của ốc bươu đen là các thực vật thủy sinh như: cây bèo, rau muống, các loại rong, rêu bám ở nền đá hay các giá thể bám khác.Nhiều loại thực vật trên cạn cũng là thức ăn ưa thích của ốc như: lá sắn mì, rau muống, rau lan, rau ngót, bí đao, …. Ngoài ra, có thể cho ốc ăn thêm các loại thức ăn bổ sung như: bột cám gạo, bột đậu nành, bột ngô, bột cá,... Bên cạnh đó, thức ăn công nghiệp viên nổi cũng là nguồn thức ăn rất tốt cho ốc bươu đen.
Ảnh: Thức ăn cho ốc bươu đen.
- Ốc có thể ăn cả ngày, tuy nhiên chúng tập trung ăn nhiều vào lúc sáng sớm (5 - 8 giờ sáng) và chiều tối (18 - 22 giờ tối).- Cho ốc ăn 15-20% khối lượng ốc trong ao khi ốc ở giai đoạn còn nhỏ, ăn 5-10% khối lượng ốc trong ao khi ốc ở giai đoạn lớn và gần thu hoạch, nếu trong ao nuôi có nhiều thức ăn từ nguồn tự nhiên thì có thể linh động giảm khẩu phần ăn của ốc.Nếu cho ăn kết hợp thức ăn công nghiệp và thức ăn xanh thì thức ăn công nghiệp được cho ăn trước 30 phút, sau đó mới tiến hành cho ăn thức ăn xanh. Ốc ở dơ nhưng ăn rất sạch vì vậy thức ăn cho ốc cần rửa sạch, không nhiễm các loại thuốc BVTV, nhiễm mặn, phèn.4. Quản lý môi trường nước nuôi- Thường xuyên kiểm tra pH nước nằm trong khoảng 7,0 - 8,0. Đối với những lúc thời tiết mưa cần bón thêm vôi với liều lượng từ 3-5 kg/100 m2 để ổn định pH cho ao nuôi.- Trong quá trình nuôi nếu thấy ốc leo lên thành bể hoặc lên các cây thủy sinh nhô lên khỏi mặt nước thì tiến hành kiểm tra nguồn nước. Nguyên nhân có thể do pH nước giảm bởi nước mưa hoặc nhiễm mặn, nhiễm phèn, thuốc hóa học, nước dơ, ốc ăn phải thức ăn có độ tố (thuốc, phèn, mặn), cần tiến hành thay 80% lượng nước.- Đối với nuôi trong bể hoặc nuôi trong giai chúng ta nên hạn chế để nước mưa tiếp xúc trực tiếp lên ốc, làm ốc hao hụt nhiều bằng cách che lưới lan hoặc làm mái che cho bể nuôi.- Định kỳ 5-7 ngày thay nước 01 lần để đảm bảo môi trường nước nuôi.- Định kỳ 7-10 ngày sử dụng chế phẩm vi sinh để làm sạch môi trường nước; bổ sung vitamin, khoáng tổng hợp để tăng sức đề kháng cho ốc.
Ảnh: Thay nước để đảm bảo môi trường cho ốc.
5. Thu hoạch ốc bươu đen- Sau 4-6 tháng nuôi, khi ốc đạt trọng lượng khoảng 25-30 con/kg là có thể thu hoạch để xuất bán, có thể thu hoạch ốc theo hình thức tỉa dần, có nghĩa là bắt những con lớn đạt trọng lượng trước, để lại những con bé nuôi tiếp.
Ảnh: Ốc bươu đen đạt kích cỡ thương phẩm
- Nên thu ốc vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, lúc này ốc nổi lên trên đi tìm ăn nên rất dễ bắt./.
